Bij een zelfgekozen gebrek aan exotisme dan dus maar bloggen
over de mensen met wie ik hier wel socialiseer en die een tribale volksstam op
zich vormen: “Britse” intellectuelen. Degenen die mij kennen, weten dat ik ook mijn
tijd in Oxford als een vervreemdende heb ervaren, met regels die alleen
insiders snappen, en subtiele initiaties voor outsiders, en een sociaal
onontkoombare noodzaak om je te voegen naar humor, uitspraak, en een zekere elite-ondoorgrondelijkheid.
Ik ben een heel end gekomen, maar een insider ben ik nooit
geworden, bij die eilanders. Ik was nog een twintiger toen ik eraan
blootgesteld werd, dus ik kan er moeiteloos naar terug, maar het is nauwelijks
minder vervreemdend dan een Indiaas-Zuid-Afrikaanse schoonmoeder willen beschermen tegen
de verbale vernederingen van haar zoon.
Het is wel een stuk prettiger toeven.
De Kerst in Johannesburg kon ondanks de tropische
temperaturen nauwelijks Britser. Op Kerstavond (de 24ste) buiten op
het gazon kregen we lamsbout, gegratineerde aardappelen uit de oven, bloemkool
met bechemelsaus en Christmas pudding met hele dikke warme custard toe. Is ook
erg lekker als het 25 graden is. Heus. En Christmas Crackers natuurlijk, met
slechte grappen en papieren kroontjes erin.
Er waren ook twee hoogblonde neefjes die naar dure
kostscholen gaan. Daar leren ze overigens tegenwoordig wel Zoeloe, dat ik
dankzij het oudste neefje nog eventjes op een voor mij haalbaar niveau kon
oefenen. En weer crackers – met kroontjes. De mijne was weggewaaid.
Mijn gastheren hadden me heel attent gewaarschuwd voor die
ene eigenlijk toch wel racistische oom, en voor grootmoeder die ervan uitgaat dat we eerst uitgebreid de
Heer danken voor we aan de zalmpaté beginnen, maar verder was het allemaal
ontzettend ontspannen en makkelijk. A seamless fit. Echt vakantie.
Op Tweede Kerstdag (Boxing Day) was ik genood op een left-over
lunch in Durban. Weer een schitterend huis met een overweldigend uitzicht op de
haven. Een enorm zwembad in de tuin en een overdekt terras met allemaal
ongelooflijk progressieve Zuid-Afrikanen, allemaal ontwikkelingswerkers,
allemaal maatschappelijk betrokken, allemaal academisch geschoold, allemaal
wit, allemaal geprivilegeerd, waarvan ze zich bewust zijn, net als ik. Hoe blog
je daarover?
Net als op een vergelijkbaar feestje vijf jaar geleden had
niemand ooit nog van maskanda gehoord, terwijl zij al hun hele leven in Durban
wonen en maskanda werkelijk o-ve-ral in Durban te horen is. Vijf jaar geleden was ik daar ontzettend kwaad over. Nu niet meer. Ik had niet anders verwacht.
Net zoals Leonard ergens leek te verwachten dat ik hem als potentiële
overvaller beschouw. Wat treurig is dat toch: berusting.
Sociologen en politicologen weten ook niet precies wat
musicology is (dat weten musicologen zelf trouwens ook niet), dus ik legde ze
uit dat er een problematische scheiding bestaat tussen musicology als de geschiedkundige
bestudering van Europese kunstmuziek en ethnomusicology als sociaal-culturele
benadering van alles wat niet tot dat normatieve repertoire wordt gerekend door
mensen die daar zeggenschap over hebben. Alsof muziek van buiten Europa geen
geschiedenis heeft en alsof je Europese muziek (juist door die
kunst-kwalificatie) niet ook "antropologisch" zou moeten benaderen.
Een jurist, jongen van mijn leeftijd, pikte dat onmiddellijk
op. Hij zingt in een koor en verbaast zich over de manier waarop de leden van
dat koor zich Brits voelen, praten alsof ze zo uit Oxbridge komen en alleen
maar Elgar en Howells willen zingen. Allemaal Zuid-Afrikanen. Britser dan Brits.
"Bizarrrr", zei hij met een Oxbridge accent.
En er bleek iemand rond te lopen die wel degelijk wist wat
maskanda was en een fantastisch blog over Zuid-Afrikaanse muziek bijhoudt dat
ik al tijden voor mijn colleges gebruik, zo goed is het. We hebben de hele
middag over muziek gepraat. En ik voelde
me weer een beetje uitgedaagd in mijn verwachtingspatronen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten