Mannen

Gisteren liep ik om acht uur naar mijn werk. Ik werd ingehaald door een auto en achterop de pick-up zaten drie grote zwarte mannen in rode overallen. Onze blikken troffen elkaar, we schatten even in hoe de vlag erbij hing, en toen lachten en zwaaiden ze naar me. Alledrie. Ik lachte en zwaaide terug.

Het is zo heerlijk makkelijk om met zwarte mannen te flirten. Je hoeft er niets mee en je portie zelfbevestiging voor de dag is weer binnen. Ik kan geen café binnenlopen of ik heb sjans met de ober. Dat komt misschien omdat hier een ander schoonheidsideaal heerst dan in NL: echte tieten en echte billen, geen strijkplank met erwtjes. Good for me. Maar ook omdat Zoeloemannen een nogal vrijblijvende houding tegenover vrouwen aannemen, om het mild uit te drukken.

Lucy en Fikile (zelf Zoeloe) verfoeien Zoeloemannen. Ze hebben aan den lijve ondervonden hoe afschuwelijk de positie van vrouwen in de Zoeloesamenleving is. Vrouwen doen het werk, en ze zijn daarbij ook nog inwisselbaar voor andere vrouwen. Een vernederende situatie. Om over de besmettingsrisico’s van aids nog maar te zwijgen.

Shiyani Ngcobo zingt weleens over de schade die deze combinatie van ongelijkwaardigheid en vrijblijvendheid aanricht. Maar een andere beroemde maskandi, Phuzekhemisi, leeft een deel van het jaar in de stad en een ander deel van het jaar op het platteland, waar hij meerdere gezinnen onderhoudt.

Maskanda is bij uitstek een Zoeloeaangelegenheid, én een mannenaangelegenheid, alhoewel ik maandag naar een concert van vrouwelijke maskandi ga. Me als witte vrouw in het maskandagebeuren storten is dus niet vanzelfsprekend.

Gelukkig heb ik Kathryn aan mijn zijde, ook een witte vrouw, die aan UKZN al jaren onderzoek doet naar maskanda. Zij kent een hoop musici, van wie de meesten in Durban wonen, ze gaat me meenemen naar concerten in townships (geen zorgen, we nemen een escort van grote sterke zwarte mannen mee).

‘Laat je niet afschrikken door wat Denis de tuinman zegt’ roept iedereen, want natuurlijk heb ik Denis’ mening over mijn interesse voor maskanda aan iedereen verteld. ‘Je bent in Durban precies op de juiste plek voor maskanda.’ Dat zie ik zelf ook zo. De musici die ik deze week ga bellen om een afspraak met ze te maken zijn allen actief op internationale podia. Maar ze zijn ook actief hier, in de townships, in de plaatselijke uitgaansgelegenheden, in culturele centra.

Afgelopen maandag heb ik maskanda voor het eerst live bijgewoond, Shiyani Ngcobo trad op in de aula van de universiteit. Het publiek reageerde op zijn lyrics, op zijn gefluit vlak voor zijn izibongo (rap) passage en heel heftig op de izibongo zelf. Electrifying, ookal versta je er geen woord van. In februari staat hij in RASA, ben benieuwd of het er dan ook zo aan toe gaat.

Na afloop zijn Kathryn en ik hem backstage gaan opzoeken. Hij gaat mij zaterdag lesgeven in maskanda. Als het mee zit, leer ik hem beter kennen en kunnen we samenwerken. Dan kan ik hem in een later stadium wellicht vragen wat hij ervan vindt dat een meid uit Holland maskanda wil leren…