De identiteitsperceptie van Zuid-Afrikanen blijft me keer op keer verbazen. Na een jazzconcert vanavond reden Mageshen, Nishlyn en ik naar Wilson’s Wharf (jawel) voor een maaltijd. En ik bevond mijzelf plotseling midden in een half ironische, half gemeende tirade tegen Noord-Indiërs.
Mageshen is Tamil en Nishlyn is Telugu, beide Zuid-Indiaas. Maar wat betekent dat hier? Niet niets, zo bleek. ‘Noord-Indiërs zijn elitair, pretentieus en ze zijn roti’s’, fulmineerde Mageshen. ‘Wat betekent dat?’ vroeg ik. ‘Dat ze rotivreters zijn.’ zei Mageshen. ‘Wat vreten jullie dan?’ vroeg ik. ‘Wij vreten porridge’ riep Nishlyn. ‘Porridge?’ gierde ik ‘Porridge is Brits vreten. Hoe gekolonialiseerd kun je zijn?’
Maar Mageshen en Nishlyn waren daar niet van onder de indruk. Ze noemden allebei wel een half dozijn situaties op waaruit de verwaandheid en de kilte van Noord-Indiërs moest spreken.
Dus ik ging maar weer eens advocaat van de duivel spelen. Had ik enkele weken geleden nog betoogd dat Mageshen en Nishlyn Indiaser zijn dan ze zelf vermoeden, nu benadrukte ik hun ‘Africanness’. ‘Godsamme’ zei ik. ‘Jullie wonen al meer dan 150 jaar in Afrika. Hoe kun je dan nog aankomen met Indiaas regionalisme?’
Dat dat regionalisme een beetje idioot is na 150 jaar, dat snapten ze ook wel. Het ging hen veel meer om iets anders: hun aversie tegen de ‘brotherhood of the Curries’. De jazzband van die avond was daar een illustratie van geweest: musici met zeer uiteenlopende muzikale niveaus, die niet geweldig samenspeelden, maar allemaal Indiaas waren. Een demonstratie van ‘brotherhood of the Curries’. Afkomst had het gewonnen van muzikaliteit. Geen goede zaak, volgens mijn jazzvrienden.
Het is tevens een aversie tegen de etiketten die de apartheidsregering op bevolkingsgroepen plakte en die zoveel gevolgen hadden voor het dagelijks leven van mensen. Of je dat etiket nu ontvlucht door je op je overkoepelende Zuid-Afrikaanse identiteit te laten voorstaan of op je particulariserende regionale identiteit van 150 jaar geleden is de Zuid-Afrikanen van nu om het even. Als je het oude etiket - een Indiër zijn, en bij implicatie een Koelie en een Curry - maar ontvlucht.
De Zoeloes hebben daarentegen geen enkele behoefte zich te ontworstelen aan hun Zoeloelabel, met alle stigmatiserende en primitivistische parafernalia die daaraan verbonden zijn. Integendeel; ze omarmen het. Kijk maar naar JayZee…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten