Thuis

Dat ik er tegenop zie om terug te gaan naar Nederland, zal de trouwe lezertjes van dit blog onderhand wel duidelijk zijn. En dat terwijl ik in Nederland een gespreid bedje aantref: een gave baan, lieve vrienden en familie, een praktisch geweldsvrije woonomgeving, een koor, een fiets... Ik kan de zegeningen ervan wel tellen, maar niet voelen.

Voor een deel komt dat door de eerder genoemde ‘bubbel’ waarin ik hier leef: de exotiek en de nieuwigheid. Voor een deel komt het door de geliefde die ik hier gevonden heb. Maar voor een deel komt het ook door een oude pijn. Een pijn die mijn lichaam en geest herkennen van vroeger en waar ze heftiger op reageren dan wellicht nodig is. Een te strak afgesteld alarmsysteem.

Dat realiseerde ik me toen ik vanmiddag op de veranda van Mackaya Bella uitkeek over de oude bomen. Ik zag en hoorde een vliegtuig overvliegen. Het was net opgestegen van de luchthaven van Durban. Ik bedacht dat ik volgende week in zo’n vliegtuig zou zitten, over de stad zou vliegen om die onder me te zien verdwijnen. Die gedachte deed ontzettend veel pijn. Kan ik de tijd niet op een of andere wijze stopzetten? Is er een manier?

In Yogya deed ik dat ook altijd. Dagen aftellen en kijken naar de vliegtuigen die terugvlogen naar Jakarta, een reis waarvan ik wist dat die onvermijdelijk zou eindigen in het grauwe, aangeharkte kikkerlandje.

Dat kikkerlandje is nu leuk voor me, maar was toen vreselijk. Ik vond er geen aansluiting bij mijn leeftijdsgenootjes want ik kon eigenlijk alleen met volwassenen omgaan. Mijn zintuigen werden niet geprikkeld want alles was grauw en lauw en afgepast. Ik was de eeuwige outsider, hoorde nooit ergens bij, en was daarom vaak ontzettend eenzaam. Mijn lichaam anticipeert nu op die nakende eenzaamheid van vroeger. Maar is die eenzaamheid er nu nog?

Ik had het heen en weer reizen tussen Nederland en Indonesië voor geen goud willen missen. Het heeft me zoveel gebracht. Maar zwaar was het wel. Telkens weer aarden, een plek als je thuis beschouwen. Op een ongewortelde manier toch geworteld proberen te zijn.

Nu doe ik niet meer anders en wil ik misschien ook wel niet meer anders. In Indonesië heb ik me thuis gevoeld, in Engeland heb ik me thuis gevoeld, hier in Zuid-Afrika heb ik me thuis gevoeld, in Nederland kan ik me ook ontzettend thuisvoelen. Wat was ik blij toen ik wist dat ik niet naar Duitsland hoefde voor een baan, maar in mijn Utrechthonk kon blijven!

Mageshen en ik spraken er vanmiddag over: het vermogen om je op verschillende plekken thuis te voelen. Hij is een christelijk opgevoede Afrikaanse Indiër/Indiase Afrikaan uit de township, in vele opzichten een straatvechter, maar ook een musicus en een academicus die van oude boeken houdt. En hij heeft als Fulbright Scholar 5 jaar in de VS gewoond, zoals ik in Engeland. Hij had nooit kunnen bereiken wat hij bereikt heeft als hij niet in staat was geweest zich op vele plekken thuis te voelen. Het is een lifeskill die we allebei beheersen; hij nog beter dan ik, denk ik.

Maar dat neemt niet weg dat het bewegen van het ene naar het andere thuis uitermate pijnlijk is. Want juist omdat je die lifeskill van het je-thuis-kunnen-voelen verworven hebt, heb je ook die oude pijn.