Third space

Mijn klasje Muziek&Identiteit is nog steeds gaande. Ik heb destijds mijn vlucht naar Nederland van 20 naar 30 oktober verplaatst omdat ik het klasje tot de 29^ste geacht word te onderhouden. Daar ben ik het klasje op dit moment erg dankbaar voor. Maar dat weten ze niet natuurlijk. Dus ik kan ze met een gerust hart kastijden.

Net als in Nederland laat ik de studenten de laatste colleges zelf invullen met presentaties. Leerzaam voor hun. Makkelijk voor mij. De lessen die ik zelf over Muziek & Identiteit gegeven heb, beperkten zich – overigens ook op verzoek – tot het klassieke repertoire, maar voor de referaten heb ik de studenten bewust zelf een onderwerp laten kiezen. Ik gaf alleen aan wat ze met het onderwerp moesten doen.

Dat kiezen vonden ze moeilijk. Moest dat nou? Kon ik ze niet gewoon iets opgeven? Nee, dat kon niet. Zelf die hersencelletjes laten werken, jongens en meisjes.

Na twee sessies met 6 referaten en nu nog 4 te gaan, zien ze er nu de lol van in. En ik ook. Een Indiase studente gaf een referaat over Bollywoodmuziek en haalde daar warempel Homi K. Bhabha en zijn third space bij! Dat had ik haar niet verteld. Chapeau!

Een uit de kluiten gewassen rugbyjongen van een dure kostschool, die alleen maar klarinet wil spelen en wil windsurfen (‘de hele tijd dat gepraat over muziekesthetiek; we doen hier toch geen psychologie?’ – citaat uit de evaluatie) kwam met een referaat over de identiteitsconstructies in isicathemiya. Dat is Zoeloemuziek.

De twee Zoeloes in mijn klas zetten grote ogen op. En toen de kostschooljongen Zoeloe begon te spreken lieten ze hun mond openvallen van verbazing. Hij bleek ermee opgegroeid te zijn. ‘This is the first time I hear a white man talking about music that I consider to be mine and actually learn something from him’ zei de Zoeloestudente op de achterste rij.

De andere Zoeloestudent is een operazanger en hij gaf een referaat over opera buffa als aristocratisch genre in het 18^de-eeuwse Italië. ‘You just learnt from a white man about isicathemiya,’ zei hij waardig, ‘now you will learn something about opera buffa from a black man.’

De hele klas – inclusief mijzelve – schaterde, apetrots op deze situatie die door iedereen als een omkering van zaken werd waargenomen. En ik kon ze toen uitleggen dat dat alleen in onze waarneming zo is, bepaald als die is door plaats en tijd en apartheidserfenissen. De realiteit is complexer dan binaire tegenstellingen. Homi Bhabha in de praktijk. Wat een pret.